Spis treści
- Czym jest dieta sokowa?
- Czy soki oczyszczają organizm?
- Detoks sokowy a odchudzanie
- Koszt stosowania diety sokowej
- Czy soki mogą być elementem zdrowej diety?
- Podsumowanie
- Bibliografia
Czym jest dieta sokowa
Dieta sokowa to nic innego jak model żywienia oparty na sokach. Zazwyczaj zamawia się je online, zamówione soki są dostarczone do Twojego domu, przestajesz jeść produkty stałe i w ich miejsce wchodzą soki wykonane z warzyw i owoców. Smaki soków możesz komponować dowolnie.
Przykładowe połączenia:
- jabłko, imbir, cytryna, cayenne,
- jabłko, jarmuż, ogórek, pietruszka, imbir, seler korzeniowy, cytryna,
- marchew, jabłko, cytryna, kurkuma,
- ananas, jabłko, cytryna, mięta,
- burak, ananas, jabłko, marchew, cytryna,
- szpinak, seler naciowy, ogórek, jabłko, cytryna.
Taka dieta dostarcza dziennie średnio 1000-1300kcal i jest niedoborowa. Brakuje w niej m.in. witaminy B12, selenu, cynku, żelaza, jodu oraz kwasów omega-3. Najczęściej nie stosuje się jej dłużej niż 7 dni, więc nie powinna ona wyrządzić większych szkód dla organizmu.
Czy soki oczyszczają organizm?
Soki i dieta sokowa są traktowane jako detoks organizmu, czyli pomocnik w oczyszczaniu naszego organizmu. Zwolennicy takiego podejścia uważają, że okresowe detoksy gwarantują pozbycie się toksyn z organizmu, wyleczenie chorób czy ogólną poprawę samopoczucia. Czy dieta oczyszczająca rzeczywiście działa? Sprawdźmy to okiem dietetyka.
Temat detoksu jest znany w medycynie – sam detoks często oznacza terapię umożliwiającą oczyszczenie organizmu z danej substancji. Sprawa nie jest jednak tak prosta, jak na pierwszy rzut oka się wydaje. Po pierwsze musimy znać rodzaj substancji, która wywołuje objawy u chorego – najczęściej będą to:
- rtęć,
- kadm,
- ołów,
- inne metale ciężkie lub dioksyny.
Po drugie, musimy oznaczyć jej dokładne stężenie, wiedzieć, o jakich ilościach substancji toksycznej jest mowa. Po trzecie, warto zidentyfikować źródło danej toksyny w naszym środowisku. Tu ustala się, czy jest to zatrucie ostre, wynikające np. z jednorazowego przyjęcia ogromnej dawki toksyny, czy może przewlekłe, wynikające z dłuższego spożywania produktów zanieczyszczonych toksynami.
Nasz organizm posiada specjalne mechanizmy pozwalające mu samodzielnie neutralizować i usuwać niepożądane substancje, rozkładać uszkodzone i wadliwie działające komórki oraz budować w ich miejsce nowe, sprawne. Końcowym efektem jest wydalanie z organizmu metabolitów – dwutlenku węgla, mocznika czy pewnych ilości metali ciężkich. Jeśli mówimy o oczyszczaniu, nie sposób nie wspomnieć o narządach odgrywających szczególną rolę w tym procesie.
Najważniejszą rolę w oczyszczaniu organizmu z toksyn pełnią:
- Nerki – są narządem, który filtruje krew z takich metabolitów, jak np. amoniak, kwas moczowy, urobilinogen czy nadmiar soli mineralnych. To właśnie nerki stanowią ostatni przystanek dla większości metabolitów oraz toksyn.
- Wątroba – jest to główny narząd odpowiedzialny za metabolizm substancji toksycznych. Jest organem dowodzącym i biorącym udział w metabolizmie substancji, zarówno tych niezbędnych, jak i toksycznych. To właśnie od niej zależy tempo metabolizmu alkoholu czy innych trucizn, jej kondycja bezpośrednio rzutuje więc na zdolność organizmu do samooczyszczania.
- Skóra – za pomocą skóry organizm jest w stanie wydalać nadmiar soli mineralnych.
- Płuca – wydalają dwutlenek węgla, który jest produktem oddychania komórkowego.
Zdolność organizmu do samooczyszczania można poprawić za pomocą zdrowej diety oraz właściwych nawyków żywieniowych, ale nie nie w takim stopniu, jak się niektórym wydaje. Nie zadziała tu żadna oczyszczająca dieta, post sokowy czy wprowadzenie konkretnego produktu w ramach terapii detoksykującej. Proces ten jest dużo bardziej złożony i odpowiadają za niego wyżej wymienione narządy.
O ile sam detoks organizmu powinniśmy zostawić lekarzom, którzy dokładnie określą rodzaj oraz źródło toksyny, dieta również może być pomocna w procesie sprawnego wydalania produktów przemiany materii i toksyn. Zamiast jednak stosować modne diety sokowe oczyszczające organizm, warto postawić na nieco inne podejście. Po pierwsze – na dietę, która naturalnie wspomoże narządy odpowiedzialne za proces wydalania i metabolizowania toksyn, czyli wątrobę i nerki.
Jak to zrobić? Za pomocą zdrowej diety opartej o produkty mało przetworzone, warzywa, owoce i pełnoziarniste zboża, niesłodzone napoje, chude mięso, ryby, jaja, nabiał, a także nasiona roślin strączkowych, oleje roślinne i orzechy. Warto też ograniczyć wysokoprzetworzone produkty bogate w sól, cukier, nasycone kwasy tłuszczowe i izomery trans.
Detoks sokowy a odchudzanie
Prawdą jest, że w trakcie detoksu nasza sylwetka może wyglądać lepiej a brzuch będzie bardziej płaski. To całkiem normalne, ponieważ nie dostarczasz sobie żadnych pokarmów stałych, podaż błonnika jest ograniczona a kaloryczność diety jest zdecydowanie mniejsza, niż Twoje zapotrzebowanie. Jest to jednak efekt krótkotrwały. Po takim detoksie możemy zauważyć przykładowo 3 kg mniej na wadze, ale krótki czas po zakończeniu te kilogramy wrócą – często ze zdwojoną siłą. Dieta sokowa jest też zazwyczaj uboga w białko, co może prowadzić do utraty masy mięśniowej. To może spowolnić tempo metabolizmu i utrudnić długotrwałą utratę wagi. Z racji tego, że składa się ona głównie z węglowodanów to jest też uboga w tłuszcze i cenne kwasy omega-3.
Detoks sokowy nie jest odpowiedni dla każdego. Osoby z pewnymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca, niedociśnienie, ciąża lub problemy trawienne, powinny omówić tę dietę z lekarzem przed jej rozpoczęciem.
Detoks sokowy nie jest na pewno sposobem na trwałą redukcję masy ciała. Jeśli zdecydujesz się na detoks sokowy, ważne jest, aby być ostrożnym i monitorować swoje samopoczucie. Nie należy go prowadzić przez zbyt długi okres czasu, aby uniknąć niedożywienia. Zawsze warto wszystko sprawdzić i skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem przed skorzystaniem z diety sokowej lub jakiejkolwiek innej drastycznej zmiany w sposobie odżywiania.
Koszty stosowania diety sokowej
Specjalnie na potrzeby tego wpisu przejrzałam oferty firm sprzedających diety sokowe. Ceny za jeden dzień takiej diety rozpoczynają się od 115zł za dzień. W cenę chodzi 6 soków, każdy o pojemności 520ml, w których łącznie znajdziemy 1300 kcal. Jak więc łatwo obliczyć, tydzień na takiej diecie może kosztować prawie 1000zł za osobę. O wiele lepszym i tańszym rozwiązaniem w kontekście odchudzania jest wizyta u dietetyka i zakup spersonalizowanego jadłospisu pod preferencje smakowe i jednostki chorobowe.
Czy soki mogą być elementem zdrowej diety?
Soki mogą być elementem zdrowej i odpowiednio zbilansowanej diety, o ile nie stanowią jej podstawy. Soki warzywno-owocowe są świetnym sposobem na przemycenie do diety dodatkowej porcji witamin, składników mineralnych i antyoksydantów. Soki szczególnie polecane są jako element diety wysokokalorycznej, ponieważ płynne kalorie są łatwiejsze do przyswojenia.
Jak przemycić do diety owoce i warzywa w formie płynnej?
- jednodniowe, świeże soki niepasteryzowane,
- soki wyciskane w domu z pomocą sokowirówki lub wyciskarki wolnoobrotowej,
- koktajle i smoothie.
Podsumowanie
Stosowanie detoksu sokowego może przynieść krótkotrwałe efekty w postaci płaskiego brzucha i obniżonej masy ciała, ale w kontekście długoterminowym może powodować niedobory pokarmowe lub większe szkody dla organizmu. Przed podjęciem decyzji o detoksie sokowym warto skonsultować ją z lekarzem lub dietetykiem a w trakcie jego trwania ostrożnie monitorować swoje samopoczucie.
Bibliografia
- Klein A V., Kiat H (2015) Detox diets for toxin elimination and weight management: A critical review of the evidence. J Hum Nutr Diet 28:675–686
- Abenavoli L, Capasso R, Milic N, Capasso F. Milk thistle in liver diseases: past, present, future. Phytotherapy Research. 2010;24(10):1423-32.
- World Cancer Research Fund International, Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective: Continuous Update Project Expert Report, 2018.
- Gawęcki J. Żywienie człowieka, Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2017.
- Krauss H (red.), Fizjologia żywienia, PZWL, Warszawa 2019.
- Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, red. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K, Charzewska J., Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020.