Spis treści
- Dieta bez glutenu
- Dieta bez glutenu – kto powinien ją stosować
- Jak diagnozujemy celiakię?
- Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten
- Alergia na gluten
- Zboża naturalne bezglutenowe
- Dieta bez glutenu – co można spożywać?
- Czego unikamy w diecie bezglutenowej?
- Dodatki dozwolone na diecie bezglutenowej
- Dieta bez glutenu – praktyczne wskazówki
Dieta bez glutenu
Dieta bez glutenu w ciągu ostatnich lat niezwykle zyskała na popularności. Często jest mylnie postrzegana, jako dieta wspomagająca redukcję masy ciała. Nic bardziej mylnego. Większość z nas może jeść gluten bez żadnych skutków ubocznych płynących z jego spożycia. Dieta bezglutenowa eliminuje białka takie jak gliadyny (pszenica), sekliny (żyto), hordeiny (jęczmień). Owies jest tolerowany u większości osób, jednak często jest zanieczyszczony glutenem (produkcja produktów owsianych jest np. na tej samej hali co produkcja produktów glutenowych). Warto z tego powodu wybierać produkty owsiane bezglutenowe – zawsze oznakowane przekreślonym kłosem. Jednak to nie wszystko. W diecie bez glutenu należy także zwrócić uwagę na produkty takie jak przyprawy, wędliny czy produkty mleczne. Tam też może być ukryty gluten. W diecie bez glutenu eliminujemy wszystkie źródła tego białka, bez żadnego wyjątku. Tylko wtedy dieta okaże się skuteczna. Za bezglutenowe uznaje się również produkty przetworzone, w których według ustaleń FAO/WHO zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (20 mg na kg) i oznacza się je międzynarodowym znakiem Przekreślonego Kłosa.
Dieta bez glutenu – kto powinien ją stosować?
- Chorzy na celiakię (chorobę trzewną)
- Osoby z alergią na gluten
- Pacjenci z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten.
Przed wykluczeniem glutenu ze swojej diety wykonaj stosowne badania diagnostyczne – to ważne, by nie robić tego nieumyślnie, na własną rękę. Może to spowodować więcej szkodzi, niż pożytku. Jeśli obawiasz się, że nie tolerujesz glutenu, wybierz się do lekarza, a on skieruje Cię na odpowiednie badania i testy, a następnie dokona prawidłowej diagnozy.
Szacuje się, że na celiakię choruje ok. 1% populacji, alergie na gluten ma ok. 10-25% wszystkich alergików, a 5-6% populacji choruje na nadwrażliwość na gluten. W przypadku każdej z tych jednostek inna ilość glutenu może powodować dolegliwości. W przypadku choroby autoimmunologicznej, czyli celiakii, objawy możemy zaobserwować już po spożyciu minimalnej dawki produktu zawierającego gluten.
Dieta bezglutenowa stosowana na własną rękę przez osoby zdrowe może prowadzić do niedoboru błonnika, kwasu foliowego, witamin b1, b2 i niacyny. Istnieje też możliwość rozwinięcia się nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten u osób, które wcześniej nie miały z nią do czynienia.
Jak diagnozujemy celiakię?
Aby zdiagnozować celiakię musimy wykonać następujące badania:
- obserwacja objawów charakterystycznych tj. ból brzucha, biegunki tłuszczowe, wzdęcia, obrzęki, utrata masy ciała.
- badania genetyczne – obecność antygenów zgodności tkankowej takich jak HLA DQ2 lub DQ8.
- biopsja jelita cienkiego i zanik kosmków jelitowych.
- badanie serologiczne i obecność co najmniej dwóch marketów z zestawu: EMA, tTG, ARA i AGA.
Wyniki badań powinny zostać przeanalizowane przez lekarza, który wystawi słuszną diagnozę.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten
Nadwrażliwość na gluten pojawia się znacznie częściej, niż sama celiakia. Mówimy o niej w momencie, gdy pojawiają się negatywne objawy po spożyciu glutenu, ale wyniki badań wykluczają celiakię. Niestety na dzień dzisiejszy nie ma badań dedykowanych tej jednostce chorobowej, dlatego ważne jest obserwowanie organizmu i prowadzenie własnego dzienniczka żywnieniowego. Tylko to pomoże nam zdefiniować, czy problem tkwi w glutenie czy też nie.
Alergia na gluten
Nieceliakalna alergia na gluten jest jeszcze inną jednostką niż celiakia i nadwrażliwość na gluten. Możemy ją zdiagnozować na pomocą testów IgE. Jeśli reakcja występuje od razu: wymioty, zmiany skórne, pokrzywka, katar to mówimy o IgE zależnym. IgE niezależne objawiać się będzie nieco później: obrzęki, atopowe zapalenie skóry, wstrząs anafilaktyczny,
Zboża naturalnie bezglutenowe
Oczywiście wachlarz zbóż nie kończy się na pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Mamy do dyspozycji także wiele zbóż bezglutenowych. Wśród nich znajdziemy takie zboża jak: prosto, gryka, kukurydza, ryż, amarantus, quinoa. Powoduje to, że w diecie bez glutenu z powodzeniem możemy korzystać z ogólnodostępnych produktów zbożowych takich jak kasza jaglana, płatki jaglane, mąka jaglana, kasza gryczana, mąka gryczana, płatki gryczane, makarony gryczane, wszystkie rodzaje ryżu, amarantus, quinoa, mąki kukurydziane, makarony kukurydziane czy płatki kukurydziane. Jak widać, wybór jest naprawdę spory i jest w czym wybierać.
Dieta bez glutenu - co można spożywać?
W diecie bez glutenu na pewno jest miejsce na: wymienione powyżej zboża bezglutenowe, mięso, ryby, jaja, świeże owoce, warzywa, mrożonki, bataty, ziemniaki, mleko, jogurty, sery, kefir, maślanki, przyprawy bez dodatku glutenu.
Czego unikamy w diecie bezglutenowej?
Przede wszystkim unikamy zbóż zawierających gluten: pszenica, jęczmień, owies i żyto. Poza tym eliminujemy z diety wysokoprzetworzona żywność, fast foody, produkty panierowane, konserwy mięsne, wędliny z dodatkiem glutenu, mrożonki z dodatkiem przypraw, owoce suszone, mleko smakowe z dodatkiem słodu jęczmiennego, jogurty smakowe, desery mleczne, mieszanki przypraw, ketchup, musztarda, warzywa z bułką tartą, kawa zbożowa, piwo, zupy zaprawiane mąką, zupy z makaronem, z lanym ciastem, proszek do pieczenia, opłatki świąteczne, gumy do żucia, żelki.
Dodatki dozwolone na diecie bezglutenowej:
Agar, guma guar, karagen, karob, pektyna, syrop klonowy, syrop glukozowo-fruktozowy, skrobia modyfikowana, dekstroza, mączka chleba świętojańskiego.
Dieta bez glutenu - praktyczne wskazówki:
- Nie musisz rezygnować z ulubionej owsianki, zakup do niej płatki owsiane bezglutenowe - ze znakiem przekreślonego kłosa.
- Wybierając sos sojowy, wybierz ten bez dodatku pszenicy.
- Zwykły makaron zamień na makaron ryżowy, gryczany lub kukurydziany.
- Kaszę bulgur, kaszę mannę i kaszę jęczmienną zamień na kaszę jaglaną lub gryczaną.
- Do zagęszczania zup i sosów możesz użyć mąki ryżowej lub kukurydzianej.
- Gdy chcesz upiec ciasto - użyj proszku do pieczenia bezglutenowego.
Na codzień znajdziesz mnie na moim profilu na instagramie, koniecznie mnie zaobserwuj! 🙂
