Dieta w hashimoto

Wpływ glutenu i produktów mlecznych

Nie powinniśmy eliminować żadnej grupy produktów bez konkretnej przyczyny. Wskazaniem do tego, aby zrezygnować z nabiału lub produktów zawierających gluten powinna być wyłącznie nietolerancja lub alergia pokarmowa. Nie stosujemy bez powodu diety bezglutenowej w chorobie hashimoto. Natomiast ze względu na to, iż zarówno celiakia, jak i Hashimoto są chorobami autoimmunologicznymi, istnieje duże prawdopodobieństwo, że mogą one współwystępować (ale wcale nie muszą). Jeżeli masz jakiekolwiek podejrzenia lub wątpliwości, najlepiej będzie, jeżeli skonsultujesz się z lekarzem i wykonasz odpowiednie badania. Odradzałabym wprowadzanie jakiejkolwiek diety eliminacyjnej na własną rękę przed wykonaniem stosownych badań, ponieważ może to doprowadzić do zafałszowania wyników. To samo dotyczy produktów mlecznych.

Jeżeli natomiast stwierdzono u Ciebie występowanie nietolerancji bądź alergii na któryś ze składników pokarmowych i stosujesz dietę eliminacyjną, pamiętaj aby zwrócić szczególną uwagę na zachowanie różnorodności diety oraz jakość spożywanych produktów spożywczych. Dostępne w sklepach gotowce, przeznaczone np. dla osób z celiakią (,,produkty bezglutenowe") często (choć nie zawsze) nie grzeszą dobrym składem i zawierają spore ilości dodatków do żywności.

Dieta a stosowanie lewotyroksyny

Zadaniem zarówno diety jaki i farmakoterapii jest poprawa funkcjonowania tarczycy. Może się zdarzyć że jedna forma terapii będzie przeszkadzała tej drugiej - niektóre substancje lub składniki naszej diety mogą upośledzać wchłanianie lewotyroksyny. Jak tego uniknąć?

• zachowaj odpowiedni odstęp pomiędzy przyjmowaniem leku a posiłkiem;
• lek popijaj wyłącznie wodą. Zachowaj odstęp pomiędzy przyjęciem leku, a wypiciem kawy czy herbaty;
• ogranicz w swoich śniadaniach produkty, które zawierają dużą ilość wapnia np. mleko, ser, mak, sezam czy migdały;
• zwróć uwagę, aby zachować także odstęp pomiędzy przyjmowaniem leku, a zażywaniem preparatów bogatych w żelazo lub leków z grupy IPP;
• spożywaj produkty sojowe na minimum 4 godziny po przyjęciu leku;

Wchłanianie lewotyroksyny, mogą utrudniać również:

• nietolerancja laktozy;
• celiakia;
• zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka;
• dieta uboga w błonnik pokarmowy.

Goitrogeny

Goitrogeny, to substancje antyodżywcze, które występują naturalnie w niektórych produktach. Wiążąc się z jodem, uniemożliwiają prawidłową syntezę hormonów tarczycy, przez co mogą przyczyniać się do powstawania wola tarczycowego.

Warzywa zasobne goitrogeny, to:

• kapusta;
• brokuły;
• kalafior;
• brukselka;
• kalarepa;
• jarmuż;
• rzepa;
• brukiew;
• orzeszki ziemne;
• gorczyca;
• w mniejszym stopniu - szpinak, truskawki, gruszka, kasza jaglana.

Warto jednak wspomnieć, że niekorzystny wpływ goitrogenów obserwujemy najczęściej w przypadku ich nadmiernego spożycia przy jednocześnie występującym niedoborze jodu u osób z niedoczynnością tarczycy lub też w przypadku kiedy spożywamy warzywa, które zawierają je w postaci surowej.

Dobrym sposobem na zredukowanie ilości substancji wolotwórczych jest poddanie ich obróbce termicznej. Podczas gotowania w wysokiej temperaturze, część związków antyodżywczych ulega inaktywacji, a efekt ten będzie jeszcze większy, jeżeli dodatkowo będziemy gotować je bez pokrywki (większość tiocyjanianów to związki lotne).

W związku z tym, aby uniknąć niepożądanych efektów związanych ze spożywaniem warzyw krzyżowych wcale nie trzeba całkowicie z nich rezygnować, wystarczy zadbać o odpowiednią podaż jodu z pożywieniem, a także korzystać z nich w mniejszych ilościach i poddawać odpowiedniej obróbce. Tym bardziej, że są to produkty, które są również źródłem wielu innych, cennych składników odżywczych.

Jod

Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowej pracy tarczycy - wchodzi w skład jej hormonów i jest niezbędny do ich prawidłowej produkcji. Nie tylko niedobór jodu może zaburzać odpowiednie funkcjonowanie tarczycy, ale również jego nadmiar.

Niewystarczająca ilość jodu będzie sprzyjać powstawaniu wspomnianego wcześniej wola tarczycowego, a jego zbyt duża podaż może doprowadzić do efektu Wolffa-Chainkoffa, czyli chwilowego zaprzestania wychwytu jodu przez tarczycę. Stąd suplementacja jodu na własną rękę, zwłaszcza w dużych dawkach nie jest zbyt dobrym pomysłem. Tym bardziej, że nadmiar jodu u osób z Hashimoto może nasilać odpowiedź zapalną układu immunologicznego - utlenianie jodu powoduje uwalnianie dużej ilości wolnych rodników, co może uszkadzać komórki tarczycy.

Produkty zasobne w ten pierwiastek to:

• sól jodowana;
• ryby.

Selen

Tkanki tarczycy charakteryzują się także dość dużym stężeniem selenu. Selen jest jednym ze składników enzymów, które są związane z gospodarką hormonalną tarczycy przez co ochrania ją przed działaniem wolnych rodników. Dodatkowo może wpływać na zmniejszenie stanu zapalnego oraz przyswajalność jodu - hamować toksyczny efekt jego nadmiaru. Analogicznie jak w przypadku jodu, warto zachować ostrożność podczas suplementacji selenem, ponieważ jest niewielka różnica między jego dawką terapeutyczną i toksyczną.

Produkty zasobne w selen to:

• mięso;
• orzechy brazylijskie;
• łosoś;
• jaja;
• produkty mleczne.

Błonnik pokarmowy

Odpowiednie spożycie błonnika pokarmowego, a nawet zwiększenie jego udziału w diecie, będzie korzystnie wpływać na pracę naszego organizmu:

• dieta wzbogacona w błonnik sprzyja szybszemu ubytkowi masy ciała;
• może on zapobiegać zaparciom, które są jednym z uporczywych objawów hipertyreozy;
• wiąże toksyczne związki w jelitach i zapobiega ich wchłanianiu;
• zwiększa uczucie sytości;
• powoduje zmniejszenie stężenia glukozy i cholesterolu w surowicy krwi.

Co jeść a czego unikać - produkty zalecane i przeciwskazane

Dieta przy hashimoto - zalecenia żywieniowe

1. Dostosuj podaż energii do swoich potrzeb.
2. Spożywaj 4-5 posiłków w ciągu dnia w regularnych odstępach czasu - zapobiega to zwolnieniu tempa przemiany materii.
3. Zwróć uwagę aby ostatni posiłek zjadać nie później niż 2-3 godziny przed snem.
4. Nie stosuj zbyt dużych restrykcji kalorycznych, ponieważ mogą one spowodować wzrost stężenia TSH.
5. Nie wykluczaj produktów bez przyczyny. Jeżeli masz jakiekolwiek podejrzenia lub wątpliwości - udaj się do lekarza i wykonaj stosowane badania.
6. Postaraj się zwiększyć podaż białka z dietą (do 15-20% lub nawet do 25 %), będzie to miało korzystny wpływ na przemianę materii oraz zahamuje wypadanie włosów.
7. Korzystaj ze źródeł pełnowartościowego białka np. ryby, drób, jaja, które są źródłem nie tylko witamin z grupy B, ale także żelaza. Dodatkowo, ryby będą stanowiły również źródło jodu.
8. Uwzględnij w swojej diecie źródła dobrej jakości tłuszczów pod postacią oliwy z oliwek, tłustych ryb morskich, awokado  czy orzechów.
9. Zwiększ spożycie błonnika pokarmowego wybierając pełnoziarniste produkty zbożowe, a także zwiększając spożycie warzyw i owoców (w tym produktów kiszonych).
10. Ogranicz spożycie wysokoprzetworzonych produktów takich, jak słodkie i słone przekąski, słodkie napoje, dania typu fast-food czy alkohol.

Przykładowy dzień diety

Jadłospis 1800 kcal

Śniadanie - tosty z wędliną, jajkiem i warzywami

• 4 kromki chleba żytniego razowego
• 1 jajko
• 40 g serka śmietankowego
• 4 plastry szynki z indyka
• 1 pomidor
• 2 ogórki kiszone
• szczypiorek
• pieprz

Jajko ugotuj na twardo. Kromki chleba posmaruj serkiem śmietankowym, dodaj szynkę oraz pokrojone w plastry warzywa. Następnie dodaj pokrojone na plasterki jajko, posyp drobno posiekanym szczypiorkiem i pieprzem.

519,8 kcal / 27,5 g B / 16,5 g T / 58,6 g W

Drugie śniadanie - Makaron pełnoziarnisty z warzywami na patelnię

• 450 g warzyw na patelnię
• 100 g makaronu pełnoziarnistego
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 1/2 szt. cebuli
• 2 ząbki czosnku
• bazylia
• oregano
• pieprz
• sól

Makaron ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Na rozgrzaną patelnię dodaj oliwę, podsmaż pokrojoną w kostkę cebulę i przeciśnięty przez praskę czosnek. Dodaj warzywa na patelnię oraz przyprawy - duś, aż warzywa staną się miękkie. Dodaj ugotowany makaron, całość wymieszaj.

394,1 kcal / 13,5 g B / 12,5 g T / 49,2 g W

Obiad - Buddha bowl z wędzonym łososiem

• 50 g ryżu brązowego
• 50 g wędzonego łososia
• 2 łyżki kukurydzy z puszki (dobrze opłukanej pod bieżącą wodą)
• 5 szt. pomidorków koktajlowych
• 1 szt. marchewki
• 35 g awokado
• 1 garść roszponki
• 2 pieczarki
• 100 g cukinii
• 2 łyżki oleju rzepakowego
• 10 g nasion słonecznika
• szczypiorek
• pieprz
• sól

Ryż ugotuj według instrukcji na opakowaniu. Natłuść lekko patelnię grillową i ułóż na niej pokrojoną w plasterki cukinię i pieczarki. Smaż aż staną się miękkie i delikatnie rumiane. Marchew pokrój obieraczką we wstążki. Do misek dodaj ryż, roszponkę, pokrojone wąsko awokado, pomidorki koktajlowe, kukurydzę, marchew, pieczarki, cukinię. Dodaj również kawałki wędzonego łososia. Całość posyp słonecznikiem i szczypiorkiem. Skrop pozostałą ilością oliwy, posyp solą i pieprzem.

554 kcal / 22,7 g B / 26,1 g T / 51, 5 g W

Kolacja - Koktajl bananowo-borówkowy

• 50 g borówek
• 1 szt. banana
• 150 g skyra naturalnego
• 100 g kefiru 2 % tłujszczu
• 10 g masła orzechowego

Zblenduj wszystkie składniki.

350,7 kcal / 25,2 g B / 7,7 g T / 44,2 g W

Pamiętaj, że powyższe informacje, mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie zastąpią wizyty u specjalisty. Jeżeli podejrzewasz u siebie występowanie hashimoto, udaj się do lekarza.

Bibliografia:

1. 1. Medyczne aspekty kosmetologii i dietetyki, 2018, Wydawnictwo Naukowy Tygiel sp. z o. o.
   2. Kus K., Zielińska Z., Zaprutko T., Ratajczyk P., Nowakowska E. Choroba Hashimoto - efektywność diety bezglutenowej, 2016, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 4 (49).
   3. Olech A. Dietoterapia w chorobie Hashimoto.
   4. Janczy A., Małgorzewicz S. Skuteczność diety redukcyjnej u pacjentek z chorobą Hashimoto, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2015, tom 6, nr 3, 112-117.
   5. Florczyk I., Florczyk M., Junik R. Dieta bezglutenowa a choroba Hashimoto - obecny stan wiedzy, Forum Zaburzeń metabolicznych, 2018, tom 9, nr 4, 152-159.
   6. Jurczak R. Istotne składniki odżywcze w diecie osób z chorobą Hashimoto, ,,Acta Saulem Scientiae" nr 1/2019, nr 27-41.
   7. Lachowicz K., Stachoń M., Pałkowska-Goździk E., Lange E. Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto, 2019, tom 68, nr 2, 201-2014.
   8. https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/choroba-hashimoto-przyczyny-rozpoznanie-i-leczenie,92,n,192
   9. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/77782,choroba-hashimoto
   10. Gier D., Ostrowska L. Choroba Hashimoto a otyłość, Varia Medica 2019, tom 3, nr 3, strony 238-242.
   11. Luty J., Bryl E. Choroba Hashimoto - aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej, 2017, tom 11, nr 1, 1-6.
   12. Wioleta J. Omeljaniuk, Marek Dziemianowicz, Sylwia K. Naliwajko, Emilia Bartosiuk, Renata Markiewicz-Żukowska, Maria H. Borawska, Ocena sposobu żywienia pacjentek z chorobą Hashimoto, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIV, 2011, 3, str. 428-433.
   13. Alicja E. Ratajczak, Małgorzata Moszak, Marian Grzymisławski, Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto, Piel Zdr Publ. 2017;7(4):305–311.
   14. https://mamhashi.pl/choroba-hashimoto-na-czym-polega/
   15. Paulina Inhatowicz, Emilia Ptak, Masz to we krwi, wydawnictwo Publicat.
   16. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/warzywa-krzyzowe-w-niedoczynnosc-tarczycy-czy-powinnismy-sie-ich-obawiac/
   17. https://mamhashi.pl/leczenie-w-chorobie-hashimoto/tarczyca-niezwykly-narzad/czym-sa-substancje-wolotworcze-i-czy-nalezy-ich-unikac-w-chorobie-hashimoto/
   18. https://biotechnologia.pl/farmacja/goitrogeny-czym-sa-i-czy-nalezy-ich-unikac,17106