Blog
Dieta po zawale serca. Co jeść a czego unikać?
Spis treści
- Dieta po zawale serca
- Lyon Diet Heart Study
- Rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego
- Dieta śródziemnomorska
- Produkty wskazane i przeciwskazane
- Praktyczne wskazówki dietetyczne
- Przykładowy jadłospis
- Podsumowanie
Dieta po zawale serca jest bardzo ważna dla prawidłowej pracy tego narządu. Co jeść a czego nie jeść po zawale serca? Jaka dieta dla osób po zawale? Poznaj menu dla serca
Zawał serca to poważne zdarzenie zdrowotne, które wymaga nie tylko interwencji medycznej, ale również długotrwałej zmiany stylu życia, w tym diety. Od lat dieta śródziemnomorska jest uznawana za skuteczną w profilaktyce pierwotnej chorób sercowo-naczyniowych, ale badania, takie jak Lyon Diet Heart Study, wykazały, że może ona przynieść ogromne korzyści także osobom po zawale serca. Zmiana nawyków żywieniowych może nie tylko zmniejszyć ryzyko kolejnego zawału, ale także przedłużyć życie pacjentów.
Lyon Diet Heart Study – przełom w podejściu do diety po zawale serca. Jaka dieta?
Badanie Lyon Diet Heart Study przeprowadzone we Francji miało na celu sprawdzenie, czy dieta śródziemnomorska, bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i zdrowe tłuszcze, może pomóc pacjentom po przebytym zawale serca. Badanie objęło 605 pacjentów, z których połowa stosowała tradycyjne zalecenia dietetyczne, a druga połowa przechodziła na dietę śródziemnomorską.
Pacjenci z grupy eksperymentalnej zostali szczegółowo poinformowani o zasadach nowej diety, która obejmowała zwiększenie spożycia warzyw, owoców, ryb i pełnoziarnistych produktów zbożowych, a także zastąpienie nasyconych kwasów tłuszczowych zdrowymi tłuszczami roślinnymi, takimi jak oliwa z oliwek i olej rzepakowy.
Wyniki badania – znacząca poprawa zdrowia układu krążenia
Po 27 miesiącach od rozpoczęcia badania okazało się, że pacjenci stosujący dietę śródziemnomorską osiągnęli znacznie lepsze wyniki zdrowotne niż grupa kontrolna. Zmniejszyli oni spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu, co przyczyniło się do redukcji liczby zgonów ogółem oraz ponownych zawałów serca o ponad 70%. Ponadto, ryzyko nagłej śmierci sercowej w tej grupie również znacząco się zmniejszyło.
Rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego – dieta kardiologiczna
Na podstawie wyników badania z Lyon, Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) w swoich zaleceniach podkreśla skuteczność diety śródziemnomorskiej zarówno w prewencji pierwotnej, jak i wtórnej chorób sercowo-naczyniowych. Dieta ta jest najlepiej przebadaną dietą pod kątem korzyści dla zdrowia serca i jest rekomendowana pacjentom po zawale serca jako złoty standard żywieniowy.
Dieta śródziemnomorska - jak powinna wyglądać dieta po zawale
Dieta śródziemnomorska jest modelem żywieniowym inspirowanym tradycyjnymi nawykami żywieniowymi krajów basenu Morza Śródziemnego, takich jak Grecja, Włochy, Hiszpania i południowa Francja. Jej zasady opierają się na spożywaniu naturalnych, nieprzetworzonych produktów, bogatych w składniki odżywcze. Jest uznawana za jedną z najzdrowszych diet na świecie, która przynosi liczne korzyści zdrowotne, w tym zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Główne zasady diety śródziemnomorskiej
1. Warzywa i owoce
Podstawą diety śródziemnomorskiej są świeże warzywa i owoce, które powinny być spożywane codziennie w dużych ilościach. Warzywa, takie jak pomidory, ogórki, papryka, bakłażany, cukinia, szpinak i sałata, są bogate w witaminy, minerały i antyoksydanty. Owoce, takie jak winogrona, pomarańcze, jabłka, figi i granaty, dostarczają błonnika i naturalnych cukrów.
2. Pełnoziarniste produkty zbożowe
Dieta śródziemnomorska kładzie duży nacisk na spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak chleb razowy, pełnoziarnisty makaron, brązowy ryż i kasze. Produkty te są bogate w błonnik, witaminy z grupy B oraz minerały.
3. Zdrowe tłuszcze
Jednym z kluczowych elementów diety śródziemnomorskiej jest używanie zdrowych tłuszczów, szczególnie oliwy z oliwek extra virgin. Oliwa z oliwek jest bogata w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które korzystnie wpływają na poziom cholesterolu we krwi. Inne źródła zdrowych tłuszczów to olej rzepakowy, orzechy, nasiona oraz awokado.
4. Ryby i owoce morza
Ryby, zwłaszcza tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela, sardynki i tuńczyk, są bogate w kwasy omega-3, które mają właściwości przeciwzapalne i kardioprotekcyjne. Owoce morza, takie jak krewetki, małże i ostrygi, również stanowią ważny element diety.
5. Białko roślinne
Dieta śródziemnomorska promuje spożywanie białka roślinnego pochodzącego z nasion roślin strączkowych, takich jak fasola, soczewica, ciecierzyca i groch. Rośliny strączkowe są bogate w błonnik, białko i mikroelementy.
6. Produkty mleczne
Spożycie produktów mlecznych jest umiarkowane i najczęściej obejmuje jogurt, kefir oraz sery, zwłaszcza sery z owczego i koziego mleka. Produkty te są źródłem białka, wapnia oraz probiotyków.
7. Drób i jaja
Drób, głównie kurczak i indyk, oraz jaja są spożywane regularnie, ale w umiarkowanych ilościach. Są one źródłem wysokowartościowego białka.
8. Czerwone mięso
Spożycie czerwonego mięsa jest ograniczone do kilku razy w miesiącu. Preferowane są chude gatunki mięsa, takie jak cielęcina czy królik.
9. Zioła i przyprawy
Zamiast soli, dieta śródziemnomorska wykorzystuje zioła i przyprawy, takie jak bazylia, oregano, tymianek, rozmaryn i czosnek, które dodają potrawom smaku i są bogate w antyoksydanty.
10. Umiarkowane spożycie wina
W krajach śródziemnomorskich popularne jest umiarkowane spożycie czerwonego wina, które jest bogate w resweratrol – związek o właściwościach przeciwutleniających. Zalecana ilość to jedna lampka wina dziennie, spożywana do posiłku.
Produkty wskazane i przeciwwskazane po zawale mięśnia sercowego
W diecie po przebytym zawale mięśnia sercowego istotne jest, aby wybierać produkty, które wspomagają regenerację organizmu i zdrowie serca, jednocześnie unikając tych, które mogą zaszkodzić.
Produkty wskazane - co jeść po zawale serca?
- Warzywa i owoce - minimum 5 porcji dziennie, różnokolorowe, bogate w antyoksydanty.
- Pełnoziarniste produkty zbożowe - źródło błonnika, np. brązowy ryż, kasze gruboziarniste.
- Ryby - spożywane 2 razy w tygodniu, szczególnie tłuste ryby morskie.
- Orzechy i nasiona - spożywane w rozsądnych ilościach, szczególnie orzechy włoskie.
- Zdrowe oleje roślinne - oliwa z oliwek, olej rzepakowy, lniany.
- Rośliny strączkowe - fasola, groch, bób, soczewica, soja.
- Czosnek -1-2 ząbki dziennie.
- Produkty bogate w fitosterole - nasiona, pestki, strączki, margaryny czy jogurty wzbogacone w fitosterole.
- Chude mięso i wędliny - indyk, kurczak, cielęcina, królik.
- Chude produkty mleczne - mleko, twaróg, jogurt, kefir, maślanka.
- Niegazowana woda mineralna - niskosodowa, herbaty zielona, czerwona, biała.
Produkty przeciwwskazane - czego nie jeść po zawale?
- Sól i słone przekąski - chipsy, krakersy, wędzone mięsa i wędliny, konserwy.
- Żywność typu fast food - tłuste, przetworzone jedzenie.
- Twarde margaryny, produkty instant, tłuszcze trans - frytki, niskiej jakości masła orzechowe, śmietanka do kawy w proszku.
- Cukier i słodycze - produkty cukiernicze z kremami, batony, ciastka, lody.
- Pełnotłuste produkty mleczne - śmietana, mleko skondensowane, sery.
- Słodkie napoje gazowane.
- Tłuste mięsa i przetwory mięsne - boczek, słonina, smalec, łoju.
- Napojów energetycznych.
- Alkohol - podwyższa ciśnienie krwi, obciąża wątrobę, zwiększa ryzyko kolejnego zawału. Dopuszczalne jest jedynie czerwone wytrawne wino, w ilości lampki (100 ml) do obiadu.
Praktyczne wskazówki dietetyczne dla osób po zawale serca
Dieta śródziemnomorska może być stosunkowo łatwa do wdrożenia w codzienne życie, a jej zasady są proste do zapamiętania i przestrzegania. Oto kilka kluczowych wskazówek:
- Warzywa i owoce - spożywaj kilka razy dziennie różnorodne warzywa, w tym zielonolistne i strączkowe, oraz owoce. Staraj się, aby na talerzu zawsze znalazło się coś świeżego i kolorowego.
- Pełnoziarniste produkty zbożowe - wybieraj produkty pełnoziarniste, takie jak płatki owsiane, kasza gryczana, jęczmienna, brązowy ryż oraz pełnoziarnisty makaron i pieczywo.
- Zdrowe tłuszcze - używaj oliwy z oliwek, oleju rzepakowego lub lnianego do sałatek i gotowania. Unikaj masła i śmietany, zastępując je jogurtem lub kefirem.
- Ryby i chude mięso - spożywaj ryby kilka razy w tygodniu, najlepiej tłuste ryby morskie, takie jak makrela. Wybieraj chude gatunki mięsa, takie jak drób i indyk, zamiast czerwonego mięsa.
- Orzechy i nasiona - jako przekąskę wybieraj niesolone orzechy i nasiona, szczególnie orzechy włoskie, które są bogate w korzystne kwasy tłuszczowe omega-3.
- Białko roślinne - zwiększ spożycie roślin strączkowych, takich jak fasola, groch, soja i soczewica. Można je dodawać do zup, sałatek lub używać jako dodatek do dań głównych.
Przykładowy jadłospis diety dla osoby po zawale serca
Dzień 1
Śniadanie:
- Owsianka na chudym mleku z dodatkiem świeżych owoców (np. jagody, truskawki, plasterki banana)
- Garść orzechów włoskich
- Zielona herbata
Drugie śniadanie:
- Sałatka owocowa z jogurtem naturalnym
- Kilka migdałów
Obiad:
- Pieczony filet z kurczaka z ziołami
- Kasza jaglana
- Gotowane warzywa (brokuły, marchewka, cukinia)
- Sałatka z pomidorów i ogórków z oliwą z oliwek
Podwieczorek:
- Garść suszonych moreli
- Niskotłuszczowy kefir
Kolacja:
- Sałatka grecka (pomidor, ogórek, czerwona cebula, oliwki, feta, oliwa z oliwek)
- Kromka pełnoziarnistego chleba
- Herbata ziołowa
Dzień 2
Śniadanie:
- Kanapki z pełnoziarnistego chleba z awokado, pomidorem i chudym serem
- Herbata z miętą
Drugie śniadanie:
- Smoothie z szpinaku, banana, kiwi i chudego jogurtu
Obiad:
- Grillowany łosoś z cytryną i koprem
- Brązowy ryż
- Sałatka z roszponki, rukoli, pomidorków koktajlowych i orzechów piniowych
Podwieczorek:
- Marchewki pokrojone w słupki z hummusem
Kolacja:
- Zupa krem z dyni z pestkami dyni i olejem lnianym
- Kromka pełnoziarnistego chleba
- Herbata z melisy
Dzień 3
Śniadanie:
- Jogurt naturalny z granolą i świeżymi owocami (np. jagody, maliny)
- Herbata rumiankowa
Drugie śniadanie:
- Jabłko i garść orzechów nerkowca
Obiad:
- Duszona cielęcina z warzywami (papryka, cukinia, marchew)
- Puree z kalafiora
- Sałatka z mieszanych liści sałaty z oliwą z oliwek i sokiem z cytryny
Podwieczorek:
- Świeży sok z marchewki i jabłka
Kolacja:
- Kanapki z pełnoziarnistego chleba z pastą z awokado i łososia wędzonego
- Sałatka z rukoli i pomidorków koktajlowych
- Herbata z dzikiej róży
Dzień 4
Śniadanie:
- Płatki owsiane z dodatkiem nasion chia, borówek i chudego mleka
- Herbata z cytryną
Drugie śniadanie:
- Kiwi i kilka orzechów laskowych
Obiad:
- Pieczony dorsz z ziołami
- Kasza gryczana
- Gotowane warzywa (kalafior, brokuły, groszek zielony)
- Sałatka z ogórka, pomidora i cebuli z oliwą z oliwek
Podwieczorek:
- Serek wiejski z dodatkiem świeżych ziół (np. koperek, szczypiorek)
Kolacja:
- Omlet z białek jaj z warzywami (szpinak, papryka, cebula)
- Kromka pełnoziarnistego chleba
- Herbata z melisy
Dzień 5
Śniadanie:
- Kanapki z pełnoziarnistego chleba z pastą z twarogu i rzodkiewki
- Herbata z imbirem
Drugie śniadanie:
- Mała sałatka owocowa (np. mango, ananas, truskawki)
Obiad:
- Spaghetti pełnoziarniste z sosem pomidorowym, cukinią i bazylią
- Grillowana pierś z kurczaka
- Sałatka z mieszanych liści sałaty z oliwą z oliwek
Podwieczorek:
- Garść suszonych śliwek
- Niskotłuszczowy jogurt
Kolacja:
- Sałatka z tuńczykiem, jajkiem, fasolą, pomidorem, cebulą i oliwą z oliwek
- Kromka pełnoziarnistego chleba
- Herbata ziołowa
Podsumowanie
Zmiana diety po zawale serca na dietę śródziemnomorską może znacząco poprawić stan zdrowia pacjentów, zmniejszając ryzyko kolejnych zawałów i przedłużając życie. Dieta ta, oparta na spożywaniu dużych ilości warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, ryb oraz zdrowych tłuszczów roślinnych, jest łatwa do wprowadzenia i przynosi wymierne korzyści zdrowotne. Rekomendacje oparte na badaniach, takich jak Lyon Diet Heart Study, pokazują, że właściwe nawyki żywieniowe mogą być kluczem do długiego i zdrowego życia po zawale serca.
Udostępnij:
Joanna Jaroszewska
Dietetyka to moja pasja. Interesuję się także medycyną oraz człowiekiem jako całością. Ciągle staram się rozwijać w tematyce holistycznego podejścia do człowieka. Ukończyłam kierunek Dietetyka i Żywienie Człowieka na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie.
