Żywienie dzieci w okresie od 1 do 3 roku życia

Żywienie dzieci w pierwszych latach ich życia ma ogromny wpływ na jakość i długość ich życia. Pierwsze trzy lata życia są zazwyczaj kluczowe w kształtowaniu odpowiednich nawyków. Niestety badania wykonywane w ostatnich latach wskazują na to, że coraz więcej dzieci zmaga się z nadwagą, a nawet otyłością! Ostatnie raporty są bardzo niepokojące, ponieważ wykazują, że niecałe 50% badanych dzieci ma prawidłową masę ciała.

W okresie 1-3 roku życia wyrabiają się przede wszystkim preferencje i nawyki smakowe u dziecka. Dzieci powinny spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia, w tym 3 podstawowe i 2 dodatkowe. Zapotrzebowanie na energię wynosi ok. 83kcal na 1kg masy ciała dziecka. Ilość białka w diecie nie powinna być niższa niż 1g/kg masy ciała. Tłuszcze powinny pokrywać 30-40% całkowitego zapotrzebowania na energię. a węglowodany 55-60%. Jako główne źródło płynów w diecie stosujemy wodę, nie powinniśmy przyzwyczajać dziecka do picia słodkich czy też gazowanych napojów.

W diecie małego dziecka należy przede wszystkim wziąć pod uwagę, że dieta powinna być różnorodna i odpowiednio zbilansowana. W diecie musimy rozplanować produkty takie jak: mleko i produkty mleczne, mięso, ryby, jaja, produkty zbożowe, warzywa i owoce oraz źrodła tłuszczy.

Nabiał jest niezwykle istotny w żywieniu dzieci, ponieważ zawiera łatwo przyswajalne białko, wapń, witaminy z grupy B.  Mięso natomiast jest dobrym źródłem białka, żelaza hemowego, cynku oraz witamin. Ryby zaleca się spożywać 1-2 razy w tygodniu. Jako metodę obróbki najczęściej wybieramy gotowanie oraz pieczenie. Jeśli chodzi o jaja, to powinniśmy podawać dziecku 3-4 jajka w tygodniu, najlepiej gotowane, w postaci jajecznicy lub jako dodatek do potraw np. naleśników.

Wśród produktów zbożowych miejsce powinny znaleźć pieczywo pełnoziarniste, pieczywo jasne, grube i drobne kasze, płatki zbożowe, ryż i makarony. Produkty z tej grupy są źródłem skrobi, błonnika, składników mineralnych i witamin.

Ilość błonnika w diecie małego dziecka powinna wynosić 10-19g.

Nie jest zalecane karmienie dziecka słodkim pieczywem, które jest bogate w izomery trans, które zwiększają ryzyko wystąpienia miażdżycy.

Najczęstszym błędem popełnianym podczas żywienia dzieci w wieku 1-3 lat jest zbyt niska podaż warzyw, które są jednym z głównych źródeł wielu cennych witamin i składników mineralnych, a także węglowodanów, cukrów i błonnika. Powinniśmy podawać dziecku warzywa zielone  (tj. szpinak, groszek, fasolka), ciemnozielone warzywa liściaste (jarmuż, brokuł), strączki (fasola, groch, soja, soczewica), a także wszelkie kapusty, pomidory, paprykę, marchew, dynię czy sałatę. Warzywa dodajemy jako dodatek do potraw, w postaci zup, surówek i sałatek.

W owocach występują cukry proste tj. glukoza, fruktoza i sacharoza, które są źródłem łatwo dostępnej energii. Witaminy, które możemy znaleźć w owocach to przede wszystkim witamina C i A. Owoce najlepiej podawać w postaci surowej.

U dzieci w alergią pokarmową niektóre owoce podajemy ostrożnie, dopiero po 1 roku życia. Są to cytrusy, truskawki, poziomki i maliny.

Tłuszcze są niezwykle istotne w diecie dzieci, ponieważ zapewniają dawkę energii potrzebną w okresie intensywnego wzrostu. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są ważne dla rozwoju mózgu oraz siatkówki oka. Tłuszcze są źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D i E. Znajdziemy je w jajach, rybach, mięsie, maśle, jogurtach, mleku, serach a także w olejach roślinnych. Wśród najbardziej zalecanych tłuszczu wyróżniamy oliwę z oliwek, olej sojowy i olej rzepakowy, ponieważ zawierają dużą ilość nienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Do smażenia można stosować olej rzepakowy i oliwę z oliwek, natomiast na surowo oleje tj. sojowy, słonecznikowy, z pestek winogron.

Dziecko w wieku 1-3 lat powinno spożywać ok.1,3l płynów na dobę – mówimy tutaj o czystej wodzie, zupach, mleku czy sokach. Polecana jest woda naturalna, źródlana, niskozmineralizowana. W czasie choroby zapotrzebowanie na wodę wzrasta.

Żywienie dzieci – produkty zalecane

Produkty białkowe: mleko, jogurt naturalny, ser żółty, ser biały, kefir, mleko modyfikowane, drób, chuda wędlina, ryby, jaja, chude mięso czerwone

Produkty zbożowe: pieczywo pełnoziarniste, pieczywo graham, płatki zbożowe, kasza gryczana, jęczmienna i jaglana, ryż, makaron, bułki pszenne

Warzywa: buraki, papryka, rzodkiewka, bakłażan, pomidor, kalafior, kalarepa, pietruszka, por, cebula, ziemniaki, dynia, fasolka, kukurydza, marchew, brokuły, bób, cukinia, zielony groszek, kapusta, szpinak, szczypiorek

Owoce: borówki, jagody, śliwki, porzeczki, winogrona, arbuz, maliny, truskawki, czereśnie, żurawina, wiśnie, poziomki, jeżyny, banan, awokado, ananas, cytryna, grejpfrut, gruszka, jabłko, brzoskwinia, pomarańcza, pomelo

Tłuszcze: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy, masło.

W diecie dziecka ważną rolę odgrywa regularność posiłków. Przerwa pomiędzy posiłkami powinna wynosić 3-4 godziny. Dziecko powinno spożywać śniadanie, obiad, kolację a także drugie śniadanie oraz podwieczorek.

Żywienie dzieci – podstawowe zasady

• urozmaicony dobór produktów spożywczych
• regularność podawania potraw
• umiarkowana wielkość porcji
• unikanie nadmiaru cukru, soli i konserwantów.
• do przygotowania wykorzystujemy żywność świeżą i naturalną

Żywienie dzieci – przykładowy jadłospis 1 dniowy:

Śniadanie: Kaszka manna z jabłkiem (szklanka mleka modyfikowanego, 2 łyżki kaszy mannej, małe ugotowane jabłko)

Drugie śniadanie: Koktajl owocowy (1/2 szklanki jogurtu, mały banan)

Obiad: Dorsz z warzywami i ziemniakami (40g dorsza, łyżka oliwy, średni ziemniak, kawałek cukinii i marchewki, łyżeczka koperku)

Podwieczorek: Jogurt naturalny z malinami i biszkoptem (100ml jogurtu, 1 biszkopt, kilka malin)

Kolacja: Bułka z szynką i warzywami + kakao (szklanka mleka, łyżeczka kakao, mała bułka, łyżeczka masła, 2 plasterki dobrej jakościowo szynki drobiowej, 2 plasterki pomidora, 2 plasterki ogórka)

Bibliografia:

1. “Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce”. Instytut matki i dziecka, 2011.