Spis treści
- Wstęp
- Skąd wiadomo, że mam niedowagę?
- Nadwyżka kaloryczna – jak ją wygenerować?
- Dlaczego nie mogę przytyć?
- Wskazówki – jak zdrowo przytyć
- Podsumowanie
- Zdrowa dieta na przytycie – przykładowy jadłospis 2700 kcal
- Bibliografia
Wstęp
Często spotykamy się ze stwierdzeniem, że o wiele łatwiej jest przytyć niż schudnąć. Czy aby na pewno? Wiele osób bezskutecznie zmaga się z problemem przybrania masy mięśniowej i mimo, że jest to rzadziej występujący powód wizyty u dietetyka, to ten temat nie powinien być pomijany. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które pomogą Ci rozpocząć przygodę z przybieraniem na wadze.
Skąd wiadomo, że mam niedowagę?
Zacznijmy od początku, czyli od tego, kiedy tak właściwie powinniśmy zastanawiać się nad tym, czy może warto byłoby przybrać kilka kilogramów? Tutaj z pomocą przychodzi wskaźnik BMI, który pomoże nam określić czy faktycznie zmagamy się z problemem niedowagi.
BMI (Body Mass Index) to masa ciała w kilogramach podzielona przez nasz wzrost w metrach podniesiony do kwadratu.
BMI = masa ciała (kg)/wzrost (m)2
Klasyfikacja wartości wskaźnika BMI:
- <16 wygłodzenie
- 16 -16,9 – wychudzenie
- 17 – 18,5 niedowaga
- <18,5 – niedowaga
- 18,5 – 24,9 – prawidłowa masa ciała
- 25 – 29,9 – nadwaga
- ≥30 – otyłość
- 30 – 34,9 – otyłość I stopnia
- 35-39,9 – otyłość II stopnia
- ≥40 – otyłość III stopnia
Nadwyżka kaloryczna – jak ją wygenerować?
Znasz już swoje BMI oraz odpowiedź na wcześniejsze pytanie – czy warto byłoby przybrać na wadze? Jeżeli odpowiedź brzmi tak, to możemy przejść do następnego kroku jakim jest nadwyżka kaloryczna. Żeby ją wygenerować, najpierw musimy ustalić ile kilokalorii powinniśmy spożywać, czyli ile wynosi nasze całodzienne zapotrzebowanie energetyczne. Możesz wykorzystać do tego kalkulator dostępny na naszej stronie.
Kiedy już ustalimy ile kalorii dziennie powinniśmy spożywać w celu zwiększenia masy ciała, należy ustalić kaloryczność diety powyżej dobowego zapotrzebowania energetycznego.
Przykład:
Kobieta, 30 lat o wzroście 156 cm i wadze 47 kg, która 3 razy w tygodniu ćwiczy na siłowni oraz wykonuje pracę w której dużo się rusza, ma zapotrzebowanie energetyczne na poziomie ok. 2150 kcal dziennie.
Wobec tego, aby skutecznie przytyć musi dostarczać więcej kcal niż wynosi jej zapotrzebowanie.
Dieta na niedowagę – dlaczego nie mogę przytyć?
Przy obliczaniu zapotrzebowania kalorycznego warto pochylić się nad wskaźnikiem PAL, czyli nad współczynnikiem aktywności fizycznej. Nieprawidłowe określenie tego wskaźnika, jest jednym z najczęściej powielanych błędów, niezależnie od tego czy chcemy zwiększyć masę ciała czy ją zredukować.
- Jeżeli uważasz, że spożywasz duże ilości kcal i nie możesz przytyć, może to być związane np. z wysoką spontaniczną aktywnością fizyczną. Czyli taką, która nie jest związana z zaplanowanym treningiem, a z wykonywaniem codziennych czynności np. chodzenie, stanie, chodzenie po schodach, wynoszenie śmieci, odkurzanie itd. Osoby żywiołowe, które często gestykulują, nie potrafią usiedzieć na miejscu i wszędzie ich jest pełno, siłą rzeczy, będą miały wyższe wydatki energetyczne niż osoby, które są spokojne i niezbyt dużo się ruszają. Weźmy także pod uwagę ruch związany z wykonywaną pracą np. pracownik biurowy, który spędza większość czasu pracy przed komputerem, będzie miał niższe potrzeby energetyczne niż chociażby listonosz, który nosi przesyłki od domu do domu przez kilka godzin. Takie wydatki w połączeniu z zaplanowaną aktywnością fizyczną, mogą wygenerować dużą różnicę w dobowym zapotrzebowaniu na energię.
- Często brak przyrostu masy ciała wiąże się z tym, że jemy za rzadko i zbyt mało, ze względu na brak czasu lub stres. Dobrym sposobem na sprawdzenie, ile tak naprawdę zjadasz, jest wpisywanie kaloryczności posiłków do aplikacji, która policzy i zsumuje kalorie z całego dnia. Jeżeli nie masz na to czasu, to wystarczy, że zrobisz zdjęcia zjadanych posiłków, takie rozwiązanie również może stanowić dobry punkt odniesienia.
- Problem może stanowić także regularne spożywanie posiłków o niskiej gęstości energetycznej np. sałatek, jogurtów, batoników musli, co daje nam złudne przeświadczenie, że cały czas coś jemy, a nie tyjemy. W rzeczywistości wygląda to tak, że jemy często, ale niewystarczająco do naszych potrzeb.
- Inną przyczynę, dla której mimo starań, nie przybieramy na wadze, mogą stanowić schorzenia takie, jak np. celiakia, ale także występowanie choroby pasożytniczej.
Wobec tego, zanim stwierdzimy, że jesteśmy bardzo szczupli lub wychudzeni, bo taka jest po prostu nasza uroda, warto udać się do lekarza specjalisty oraz dietetyka, którzy pomogą nam rozwiać wątpliwości i ułatwić przybieranie na wadze.
Dieta na przytycie - wskazówki jak zdrowo przytyć
Skoro podstawowe informacje mamy już za sobą, a także wiesz już, jak obliczyć kaloryczność diety, pora na kilka wskazówek, jak zabrać się do zdrowego przybierania na wadze:
- Jedz regularnie - dostosuj odpowiednio ilość oraz porcje posiłków do swoich potrzeb. Najlepiej jednak, gdyby było to więcej niż 3 posiłki w ciągu dnia, głównie ze względu na to, że mniejsze porcje po prostu łatwiej zjeść.
- Zwróć uwagę na gęstość energetyczną spożywanych produktów - Gęstość energetyczna to zawartość energii w porcji produktu, możemy określić ją jako kaloryczność w 100 g produktu. Na przykład kaloryczność surowych warzyw w 100 g będzie znacznie niższa niż np. oliwy czy orzechów. Dodatkowo, warzywa będą miały także większą objętość niż orzechy. Owoce suszone będą miały wyższą kaloryczność niż świeże.
- Ogranicz spożywanie surowych warzyw - nie chodzi tutaj o całkowitą rezygnację czy zmniejszenie porcji warzyw do minimum, ponieważ warzywa są nam bardzo potrzebne - stanowią źródło błonnika, witamin i składników mineralnych. Chodzi raczej o spożywanie ich w bardziej przystępnej i szybszej do zjedzenia formie (np. gotowane czy pieczone). W przeciwieństwie do warzyw surowych zjada się je o wiele szybciej, przez co nie mamy wrażenia, że dużo zjadamy, bo długo przeżuwamy.
- Nie opieraj swojej diety na produktach wysokoprzetworzonych - Mowa tutaj o wszelkiego rodzaju słodyczach oraz słonych przekąskach, żywności typu fast food czy gotowcach do odgrzania. Jeżeli chcemy przytyć zdrowo, to oprócz odpowiedniej ilości kalorii w ciągu dnia, musimy zapewnić naszemu organizmowi odpowiednią ilość białka, tłuszczu, węglowodanów, witamin oraz składników mineralnych.
- Wybieraj produkty z wysoka gęstością energetyczną, które są pełnowartościowe i odżywcze m.in. tłuste ryby morskie, oleje roślinne, oliwę z oliwek, nasiona słonecznika, pestki dyni, nasiona roślin strączkowych, produkty zbożowe czy suszone owoce.
- Wypijaj kalorie - dieta wysokokaloryczna u osób z niedowagą może być trudna do stosowania. Głównie ze względu na fakt, że trudno jest nagle zacząć jeść np. o 1/3 więcej kalorii, niż spożywało się do tej pory. W związku z tym, dobrą taktyką na zwiększenie kaloryczności diety, może być włączenie do niej soków owocowych. Szklanka soku pomarańczowego ma ok. 120-130 kcal. Wypijając szklankę soku do posiłku, zakładając, że zjadamy ich 4, może ułatwić nam stosowanie diety.
- Zmniejsz ilość błonnika pokarmowego w diecie - jedną z zalet błonnika jest to, że stymuluje on powstawanie uczucia sytości. W związku z tym, kiedy chcielibyśmy przybrać na wadze, dobrze byłoby także zrezygnować ze spożywania produktów pełnoziarnistych na rzecz tych oczyszczonych. To również powód dla którego soki się tak dobrze sprawdzają - zawierają mniej błonnika niż całe owoce ze skórką.
- Spożywaj posiłki w formie rozdrobnionej - im bardziej rozdrobniony produkt / posiłek, tym szybciej zostanie on strawiony. Na przykład, zamiast owocu i jogurtu z płatkami owsianymi na drugie śniadanie w formie stałej, przygotuj z nich koktajl.
Podsumowanie
Wzrost masy ciała, podobnie jak odchudzanie, może stanowić dla niektórych osób dużą trudność. Spożywanie zbyt niskiej ilości kalorii oraz niedoszacowanie swojej aktywności, to bardzo często popełniane błędy podczas przybierania na wadze zarówno w przypadku mężczyzn i kobiet. Aby zdrowo przybrać na wadze dieta powinna być wysokokaloryczna i zawierać wszystkie niezbędne składniki odżywcze - makroskładniki, witaminy i składniki mineralne w odpowiednich proporcjach.
Zdrowa dieta wysokokaloryczna na przytycie - przykładowy jadlospis na przytycie 2700 kcal
Bibliografia
- Chung N, Park M-Y, Kim J, et al. Non-exercise activity thermogenesis (NEAT): a component of total daily energy expenditure. Journal of Exercise Nutrition & Biochemistry. 2018;22(2):23-30. doi:10.20463/jenb.2018.0013.
- Levine JA, Eberhardt NL, Jensen MD (1999) Role of nonexercise activity thermogenesis in resistance to fat gain in humans. Science (80- ) 283:212–214
- https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/osoby-dorosle/spontaniczna-aktywnosc-fizyczna-w-prewencji-otylosci/
- https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/jak-przytyc/
3 komentarze do “Co jeść, żeby przytyć? Dieta na przybranie na wadze, jadłospis”
Ja właśnie potrzebuję nieco przybrać na wadze, szczególnie, że w sportach walki im więcej się waży – do granicy – tym lepiej, mało mam czasu na gotowanie, dlatego mam do pomocuy kohersena, są przeróżne dania, w tym i takie, które naprawdę pomagają przybrać na wadze!
Jedni chcą schudnąć, a inni musza przybrać na wadze. To również czasami spore wyzwanie dla organizmu. Często tez wynika to z braku odpowiedniej wiedzy na temat trików odżywiania organizmu. I wowczas dobrze byłoby zwrócić sie po pomoc do bariatry jak np. lekarz ze szpitala medicover, aby zbudował diete pozwalającą odzywić organizm, uzupełnić niedobory i co ważne przybrac na masie
Polecam dokładanie orzechów – mają sporo kalorii 🙂 idealne do podbicia kaloryczności dań